Από: Αντιστράτηγο ε.α. Ιωάννη Κρασσά

«Τὰ κατὰ πόλεμον κρατούμενα τῶν κρατούντων εἶναι φάσιν, (Ὅσα κυριεύονται στὸ πόλεμο ἀνήκουν στοὺς νικητὲς)» Ἀριστοτέλης (384-322 π.Χ.), ἀρχαῖος Ἕλληνας φιλόσοφος, Πολιτικὰ 2.

Η Παραβίαση

Από της 23:30 της 9^ης Σεπτεμβρίου 2025, έως την 05:30 της επομένης ημέρας (Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου), τέσσερα ρωσικά ντρόουνς Τζερμπέρα[1] (drones Gerbera) καταρρίφθηκαν από Πολωνικά και Ολλανδικά αεροσκάφη εντός του Πολωνικού Εναέριου Χώρου. Την ίδια χρονική περίοδο επιπλέον 15 μη επανδρωμένα αεροσκάφη του ίδιου τύπου συνετρίβησαν στο έδαφος της Ανατολικής Πολωνίας. Το Τζερμπέρα εντάσσεται στη κατηγορία των «περιφερόμενων πυρομαχικών (loitering munition)». Είναι μικρό (2 μέτρα μήκος, 2,5 μ. πλάτος), έχει εμβέλεια 600 χλμ και το σημαντικότερο είναι φτηνό (12.000 δολ.), γεγονός που επιτρέπει τη μαζική χρησιμοποίησή του. 

 

Η Αντίδραση της Πολωνίας

Ο Πρόεδρος της Πολωνίας Κάρολ Ναβρότσκι[2] (1893) δήλωσε: «Αυτή η ρωσική πρόκληση... δεν είναι τίποτα άλλο από μια προσπάθεια να δοκιμάσουμε τις δυνατότητές μας». Ο Πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ[3] (1957) αναφέρθηκε σε μια «άνευ προηγουμένου εισβολή ρωσικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών…» και χαρακτήρισε το περιστατικό «πρόκληση μεγάλης κλίμακος από τη Ρωσία και ότι η χώρα του βρίσκεται στο πιο κοντινό σημείο μιας ανοιχτής σύγκρουσης από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο». Η Ρωσία στο παρελθόν χρησιμοποίησε μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πύραυλους με παρόμοιο τρόπο προς χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, ωστόσο αυτό ήταν το πιο σοβαρό περιστατικό, από τότε που ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν (1952) εισέβαλε στην Ουκρανία (24 Φεβρουάριου 2022). 

Η Πολωνία αιτήθηκε τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ[4] και έκανε επίκληση του Άρθρου 4 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ[5], το οποίο επιτρέπει στις χώρες μέλη του να ξεκινήσουν συζήτηση με τους σύμμαχους σχετικά με τις απειλές για την ασφάλειά τους. Αποφάσισε επίσης να θέσει περιορισμούς στην εναέρια κυκλοφορία κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της με τη Λευκορωσία και την Ουκρανία.

Οι Δηλώσεις του Τραμπ

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ (1946) έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την Τετάρτη μια ανακοίνωση ολίγων λέξεων: «Τι συμβαίνει με τη Ρωσία που παραβιάζει τον εναέριο χώρο της Πολωνίας με μη επανδρωμένα αεροσκάφη; Ορίστε!». Την Πέμπτη δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η υποτιθέμενη εισβολή μπορεί να συνέβη κατά «λάθος».

Οι Ευρωπαίοι Ηγέτες

Πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες έκριναν ότι η εισβολή ήταν σκόπιμη.

• Ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν (1977) δήλωσε ότι «Δεν θα υποκύψουμε στον αυξανόμενο εκφοβισμό της Ρωσίας» και ανακοίνωσε ότι η χώρα θα στείλει τρία μαχητικά αεροσκάφη Rafale για να βοηθήσει στην προστασία του εναέριου χώρου της Πολωνίας.
• Η Γερμανία αποφάσισε την επέκταση της εναέριας επιτηρήσεως υπεράνω της Πολωνίας και την αποστολή μιας Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας στη Λιθουανία. 
• Η Ολλανδία και η Τσεχία ανακοίνωσαν ότι θα ενισχύσουν αμυντικά την Πολωνία.
• Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι (1978) προσφέρθηκε να μεταφέρει στο προσωπικό των Ευρωπαϊκών στρατών, την εμπειρία της χώρας του στην αναχαίτηση των ρωσικών αεροπορικών μέσων.  

Οι Ισχυρισμοί της Ρωσίας

Το Κρεμλίνο ισχυρίσθηκε ότι η εισβολή δεν ήταν σκόπιμη, δεν επιδιώχθηκε η προσβολή στόχων και ότι η Ρωσία δεν επιζήτησε σκόπιμα να προκαλέσει την Πολωνία. Παραδέχθηκε όμως ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της είχαν παραβιάσει τον κυρίαρχο πολωνικό εναέριο χώρο. Τα εύλογα ερωτήματα που εγείρονται είναι:

• Η Ρωσία κατεύθυνε επί τούτου τα ντρόουνς προς την Πολωνία ;
• Η παραβίαση υπήρξε αποτέλεσμα της απώλειας του ελέγχου, είτε από Ουκρανική παρεμβολή, είτε από αστοχία των συστημάτων τους ;

Οποιαδήποτε και εάν είναι η απάντηση το γεγονός προκαλεί την δικαιολογημένη ανησυχία τόσο της Πολωνίας, όσο και το ΝΑΤΟ. Σκόπιμο ή όχι, το πρωτοφανές περιστατικό θα παράσχει πολύτιμες πληροφορίες στη Μόσχα σχετικά με το είδος της αντιδράσεως που μπορεί να περιμένει από τη Δύση σε περίπτωση που αποφασίσει ποτέ να εξαπολύσει επίθεση σε χώρες του ΝΑΤΟ,

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ

Ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ρωσίας στον ΟΗΕ Βασίλι Νεμπένζια[6] (1962) ενημέρωσε το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών σε σχέση με το περιστατικό στον εναέριο χώρο της Πολωνίας επισημαίνοντας:

• «Έχουμε επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν μας ενδιαφέρει η κλιμάκωση των εντάσεων με τη Βαρσοβία. Αυτό το επαναλαμβάνουμε και σήμερα».
• «Σε κάθε σύγκρουση που περιλαμβάνει προκλήσεις, το βασικό ερώτημα παραμένει αμετάβλητο: Ποιος ωφελείται απ’ αυτό; Στο συγκεκριμένο γεγονός η απάντηση είναι προφανής: Όλη αυτή η επίπλαστα διογκωμένη υστερία ωφελεί μόνο τον αρχηγό του καθεστώτος του Κιέβου και το ευρωπαϊκό «κόμμα του πολέμου», που προσπαθούν απεγνωσμένα να εκτροχιάσουν τις προοπτικές για μια ουκρανική διευθέτηση που άρχισε να διαμορφώνεται ως αποτέλεσμα των Rωσο-αμερικανικών επαφών τον Αύγουστο».

«Στην 18λεπτη αγόρευσή του τα 7 λεπτά αφορούσαν στις ευθύνες της Ουκρανίας για την μη υπογραφή ειρήνης.

Το ΝΑΤΟ

Την 11 Σεπτεμβρίου, ο Ανώτατος Στρατιωτικός Διοικητής [SACEUR (Supreme Allied Commander Europe)] του ΝΑΤΟ[7] Αμερικανός Πτέραρχος Άλεξ Γκρίνκουιτς [1971 (Alexus Grynkewich) δήλωσε ότι ερευνάται το περιστατικό αναφορικά με τις προθέσεις της Ρωσίας και ότι δεν ήταν ακόμη γνωστός ο ακριβής αριθμός των ντρόουνς που παραβίασαν τον πολωνικό εναέριο χώρο.

Η Έρευνα 

Οι απόψεις των υπηρεσιών διίστανται σχετικά με το εάν η Μόσχα σκόπευε να κατευθύνει τα ντρόουνς προς την Πολωνία.

Από ορισμένους ειδικούς πιστεύεται ότι οι παρεμβολές στα GPS [Global Positioning System (Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού θέσεως)[8] είναι δυνατόν να προκάλεσε τη εκτροπή των ντρόουνς προς τον πολωνικό εναέριο χώρο, ωστόσο ο μεγάλος αριθμός καταδεικνύει σαφώς ότι η επίθεση μπορεί να ήταν σκόπιμη.

Η απουσία εκρηκτικών στα ντρόουνς περιορίζει το μέγεθος της απειλής και επιτρέπει στη Ρωσία να υποβαθμίσει το συμβάν.

H Άσκηση «Zapad (Δύση) 2025»

Η ανησυχία των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης αυξήθηκε από την στρατιωτική άσκηση Λευκορωσίας και Ρωσίας, υπό την ονομασία «Zapad 2025», που διεξήχθη από 12 έως 16 Σεπτεμβρίου 2025. Στις προηγούμενες ασκήσεις Zapad που πραγματοποιήθηκαν πριν από την έναρξη του πολέμου κατά της Ουκρανίας συμμετείχαν περίπου 200.000 στρατιώτες συνολικά. Στη φετινή άσκηση οι συμμετέχοντες δεν υπερέβησαν τους 30.000. Στην άσκηση συμμετείχε στρατιωτικό προσωπικό και παρατηρητές από 20 χώρες[9].

Η Πολωνία έκλεισε τα σύνορά της προς τη Λευκορωσία από την Πέμπτη επικαλούμενη: «Λόγους εθνικής ασφάλειας για την προστασία της από τους ελιγμούς των στρατευμάτων που συμμετέχουν στην Άσκηση, τους οποίους χαρακτήρισε πολύ επιθετικούς». Η Ρωσία προέτρεψε τις πολωνικές αρχές να ανοίξουν ξανά τα σύνορά της με τη Λευκορωσία, προειδοποιώντας ότι το κλείσιμό τους «θα προκαλέσει σοβαρή ζημιά» στην οικονομία και την ελεύθερη κυκλοφορία. Η εκπρόσωπος του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα[10] (1975) δήλωσε: «Καλούμε τη Βαρσοβία να σκεφτεί τις συνέπειες τέτοιων καταστροφικών βημάτων και να επανεξετάσει την απόφαση το συντομότερο δυνατό».

Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα

Η δοκιμασία στη μάχη αποτελεί την πιο αξιόπιστη αξιολόγηση κάθε οπλικού συστήματος. Τα ιπτάμενα ντρόουνς πιστοποιήθηκαν ως ένα χαμηλού κόστους, αρκούντως αξιόπιστο σύστημα μιας χρήσεως. Η εκτεταμένη χρησιμοποίηση τους στο πόλεμο Ρωσίας- Ουκρανίας ανέδειξε την αποτελεσματικότητά τους, στις αναγνωρίσεις, στη συλλογή πληροφοριών, στα χτυπήματα ακριβείας, αλλά προπάντων ως δολώματα (decoys) για την παραπλάνηση των δυνάμεων αντιαεροπορικής αμύνης όσο αφορά τους στόχους βομβαρδισμού, συμβάλλοντας στη μείωση των ανθρώπινων απωλειών.

Οι εκφράσεις καταδίκης αντί για μια σθεναρή απάντηση, θα είναι ενθαρρυντικές για τη Ρωσία να κλιμακώνει τέτοιου είδους ενέργειες, είτε επρόκειτο για ατύχημα είτε για σκόπιμη πρόκληση, ελλείψει του φόβου των αντιποίνων.

Τα ντρόουνς δεν αποτελούν υπερόπλο, διότι δεν δύνανται να καταλάβουν και να υπερασπιστούν έδαφος, το οποίο αποτελεί το ζητούμενο των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Χρησιμοποιούνται ωστόσο προς υποστήριξη και προστασία των στρατευμάτων.

Η πατρίδα μας οφείλει να αναλύει τις επιχειρήσεις του Ρωσο-ουκρανικού πολέμου και να προσαρμόζει τα επιχειρησιακά της σχέδια στα νέα δεδομένα. Σε κάθε περίπτωση τίποτα δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη συστηματική εκπαίδευση, την ψυχολογική προετοιμασία, την επιβολή της πειθαρχίας και τις συνεχείς αξιολογήσεις του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων.

Άπαντες, γνωρίζοντες και μη, διατηρούν την άποψή τους επί παντός επιστητού. Από την στιγμή που θα εξέλθει το πρώτο βλήμα από την κάνη, καμία δύναμη επί της γης δεν δύναται να μεταβάλει τον συσχετισμό των δυνάμεων, να τροποποιήσει τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά, τις δυνατότητες των όπλων, ή την αυτονομία των μέσων. Οι επιφορτισμένοι με την σύνταξη των πολεμικών σχεδίων επιτελείς, οφείλουν να σχεδιάζουν βασιζόμενοι στα πραγματικά δεδομένα και δεν θα πρέπει να προσαρμόζουν τις εκτιμήσεις τους στις επιθυμίες των πολιτικών προϊσταμένων τους, ειδάλλως οι συνέπειες θα είναι ολέθριες.   

Τόσο η νικηφόρα διεξαγωγή του πολέμου, όσο και η διαφύλαξη της ειρήνης προϋποθέτουν στιβαρή ηγεσία, εθνική ομοψυχία, εργώδη προσπάθεια και υψηλό φρόνημα. Κάθε επιλογή έχει το τίμημα της, το οποίο πρέπει να γνωρίζουμε και να είμαστε έτοιμοι να το αναλάβουμε.  

Αντιστράτηγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς

Σεπτέμβριος 2025

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Το ρωσικό ντρόουν Τζερμπέρα (drone Gerbera) εντάσσεται στη κατηγορία των «περιφερόμενων πυρομαχικών (loitering munition)». Είναι μικρό (2 μέτρα μήκος, 2,5 μ. πλάτος), έχει εμβέλεια 600 χλμ και το κόστος ανέρχεται σε 10.000 δολ.). Η ταχύτητα του είναι 160 Km/h (100mph), σε ύψος έως 3.000 μέτρα. Η Κινέζικη εταιρεία Sky Walker Technology's κατασκευάζει τα επί μέρους τμήματά του και στη συνέχεια συναρμολογείτε στη Ρωσία. Αποτελεί την φθηνή έκδοση του Ιρανικού Shahed 136, το οποίο οι Ρώσοι ονόμασαν Γεράνι-2.

Το ρωσικό ντρόουν Τζερμπέρα.

[2] Ο Πρόεδρος της Πολωνίας Κάρολ Ταντέους Ναβρότσκι (1973) έχει σπουδάσει ιστορία και από το 2025 υπηρετεί ως ο 17ος πρόεδρος της χώρας του. Από το 2021 έως το 2025, ήταν επικεφαλής του Ινστιτούτου Εθνικής Μνήμης. Υπηρέτησε επίσης ως διευθυντής του Μουσείου του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου στο Γκντανσκ από το 2017 έως το 2021.

[3] Ο Πρωθυπουργός της Πολωνίας, από την 12η Δεκεμβρίου 2023, Ντόναλντ Τουσκ [Donald Tusk (1957 Γκντανσκ)] σπούδασε ιστορία στο πανεπιστήμιο της γενέτειράς του. Διετέλεσε επίσης πρωθυπουργός από το 2007 ως το 2014 και στη συνέχεια Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από το 2014 ως το 2019. Ο πατέρας του εργαζόταν ως ξυλουργός στους σιδηροδρόμους και η μητέρα του ως γραμματέας σε νοσοκομείο. Το 1980 ίδρυσε την Ανεξάρτητη Ένωση Σπουδαστών (NZS), που αποτέλεσε μέρος του κινήματος της Αλληλεγγύης. Έγινε αρχηγός της Αλληλεγγύης στον τόπο εργασίας του και εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε εφημερίδα που εξέδιδε το κίνημα. Τον Δεκέμβριο του 1981, μετά την επιβολή στρατιωτικού νόμου από τον Στρατηγό Βόϊτσεχ Γιαρουζέλσκι [1923-2014 (Wojciech Jaruzelski)], μετεπήδησε για ένα διάστημα στην παρανομία. Στη συνέχεια εργάστηκε ως αρτοπώλης και αργότερα, από το 1984 ως το 1989, κέρδιζε τα προς το ζην χειρωνακτικά, ειδικευμένος σε εργασίες σε μεγάλα ύψη με τη βοήθεια εξοπλισμού αναρριχήσεως. 

[4] Η συνεδρίαση του ΟΗΕ για την παραβίαση του εναερίου χώρου της Πολωνίας πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου 2025.

[5] Στις 4 Απριλίου 1949, υπογράφηκε στην Ουάσιγκτον η συνθήκη ιδρύσεως του ΝΑΤΟ (North Atlantic Treaty Organization), αποτελούμενη από 14 άρθρα. Το Άρθρο 4 προβλέπει: «Τὰ Συμβαλλόμενα Μέρη θέλουσι συσκέπτεσθαι ἀπὸ κοινοῦ ὀσάκις κατὰ τὴν γνώμην οἱουδήποτε ἐξ αὐτῶν ἀπειλεῖται ἡ ἐδαφικὴ ἀκεραιότης ἢ πολιτικὴ ἀνε-ξαρτησία ἢ ἀσφάλεια ἑνὸς οἱουδήποτε τῶν Μερῶν».

[6] O Βασίλι Νεμπένζια [1962 (Vasily Nebenzya)] υπηρετεί από τον Ιούλιο του 2017 στη θέση του Μόνιμου Αντιπρόσωπου της Ρωσίας στα Ηνωμένα Έθνη, Το διάστημα από 2013 έως το 2017 διετέλεσε Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας.

O Βασίλι Νεμπένζια.

[7] Ο Ανώτατος Συμμαχικός Διοικητής Ευρώπης [Supreme Allied Commander Europe (SACEUR)] είναι ένας από τους δύο στρατηγικούς διοικητές του ΝΑΤΟ και επικεφαλής της Συμμαχικής Διοίκησης Επιχειρήσεων [Allied Command Europe (ACO)]. O SACEUR είναι υπεύθυνoς έναντι της ανώτατης στρατιωτικής αρχής του ΝΑΤΟ – της Στρατιωτικής Επιτροπής [ Military Committee (MC) – για τη διεξαγωγή όλων των στρατιωτικών επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ.

O Αμερικανός Πτέραρχος Άλεξ Γκρίνκουιτς ( σημερινός SACEUR).

[8] Το Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης, [GPS (Global Positioning System), είναι ένα δορυφορικό σύστημα που επιτρέπει τον ακριβή προσδιορισμό της γεωγραφικής θέσεως οποιουδήποτε σημείου στην επιφάνεια της Γης. Βασίζεται σε ένα πλέγμα τεχνητών δορυφόρων, οι οποίοι εκπέμπουν σήματα που συλλέγονται από δέκτες GPS, παρέχοντας δεδομένα θέσεως, ταχύτητος και χρόνου. Το GPS σχεδιάστηκε από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ, αλλά λειτουργεί και για πολλούς άλλους χρήστες παγκοσμίως. 

[9] Οι χώρες Μπαγκλαντές, Μπουρκίνα Φάσο, Κονγκό, Μάλι, Ινδία, Ιράν, Νιγηρία Τατζικιστάν συμμετείχαν με στρατιωτικό προσωπικό. Οι χώρες Καμπότζη, Κίνα, Κούβα, Καζακστάν, Μογγολία, Μυανμάρ, Νικαράγουα, Βόρειος Κορέα, Πακιστάν, Σερβία, ΗΑΕ (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα)  και Ουζμπεκιστάν απέστειλαν παρατηρητές. 

[10] Η Μαρία Βλαντίμιροβνα Ζαχάροβα (1975) είναι Διευθύντρια του Τμήματος Πληροφοριών και Τύπου του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας από τις 10 Αυγούστου 2015. Έχει διδακτορικό πτυχίο στις Ιστορικές Επιστήμες.

Η Μαρία  Ζαχάροβα.

ΤΕΛΟΣ